castelán

Charo Pita entrevista a Paula Carballeira

Máis que unha entrevista, isto é unha conversa á calor dun par de tés, con moitas complicidades e risas. Hai tempo, moito tempo que nos coñecemos e Paula Carballeira, nada en Fene, muller polifacética, actriz, escritora, directora de teatro, e narradora, é unha desas persoas que me fascina pola súa clarividencia, o seu bo facer, a súa imaxinación, a súa personalidade inclasificable e honesta e por esa intensa mirada azul que sobrevoa cada palabra que di.

Charo: Isto de contar historias, onde ten para ti as súas orixes?

Paula: Pois non o sei. Supoño que dalgunha maneira, o feito de contar historias vén de querer facer o mundo ao teu xeito, dunha especie de necesidade de crear a realidade e darlla a coñecer aos demais. Dende pequeniña sempre me gustaron moito os libros, a lectura, sempre estiven relacionada co teatro, e claro, unha cousa leva a outra, parecen mundos distintos, pero ao final todos teñen que ver coa ficción. Se che gusta ler e comunicar, a forma máis directa de facer túa a realidade é construíndo unha historia.E vindo de onde eu veño, refírome á familia e ao ámbito social no que me movo –penso, por exemplo, na miña nai, que fala moito pero non conta contos ou no meu pai, que fala pouco, pero conta moito, sen que o que conte sexan realmente historias –, paréceme unha consecuencia lóxica. Ademais, no meu caso resultou fundamental o feito de comezar traballando con nenos. Fóra dos meus irmáns, ata entón nunca tivera unha relación directa coa rapazada e nunca me parara a pensar se me gustaban os nenos ou non. Cando os tiven diante, o primeiro que me chamou a atención foi esa actitude tan aberta que normalmente amosan: de principio, van escoitar o que digas. Logo xa se verá. E mira ti por onde, nese primeiro momento de encontro, non se me pasou pola cabeza outra cousa máis que contarlles unha historia. Máis alá dos contos non tiña nada importante que dicirlles. Penso que aí estivo o desencadeante.

castelán / inglés / catalán / euskera

A narración oral pode chegar a se converter nun formidable vector para o restablecemento da democracia, e iso por tres razóns principais.

1.- POLO SEU CONTIDO, xa que as historias falan do humano:

Os contos tradicionais abordan todas as cuestións que teñen que ver co individuo como parte da sociedade. Pero tamén se ocupan dos grandes interrogantes da existencia naquilo que se relaciona coa clave do misterio da vida, sen explicacións realistas e pesadas. Conectan, a través do simbólico, os soños, a poesía, cunha conexión realmente emancipadora, tanto dende o punto de vista da liberdade da imaxinación, como na comprensión dos mecanismos do desenvolvemento psicolóxico da persoa. O optimismo é obrigatorio: os nenos poden cambiar o seu destino aprendendo o que é bo para eles e o que se debe evitar.

Sexamos narradores ou sexamos oíntes, podemos, e debemos, desenvolver unha visión da vida baseada na solidariedade e a coraxe e con visión de futuro. Desta forma a aproximación ao conto pode ser realizada por cada un en función da súa propia lectura e de xeito ameno e emotivo. Como dicía o griott de Mali "Hampate-Ba": os contos divirten os nenos, os adultos reláxanse despois do traballo e fan filosofar ás cabezas canas. Noutras palabras, os contos poden reunir as tres partes que cohabitan dentro de nós mesmos: o afectivo, o lúdico e o cognitivo.

portugês - castelhano

Medos há muitos e destes muitos, muito o que falar.

Há muitos anos que estudo psicanálise e exerço como psicoterapeuta. Há alguns anos que conto contos. Estes dois ofícios têm, no meu entender, muitos pontos de contacto. Antes de mais, são ambos ofícios de relação, que implicam em um contacto direto e, num certo sentido, íntimo, entre duas ou mais pessoas. E entre o eu e o outro, um campo, um espaço de significações possíveis, onde o inconsciente joga um papel tão ou mais importante do que o que é partilhado de forma consciente.

Esta relação tem como mediador privilegiado, ainda que não único, a fala. A fala repleta de afetos de um e a escuta atenta do outro, em situação presencial, permite a criação deste campo de possibilidades¹ onde os inconscientes se encontram e o que se diz para o outro é reinterpretado e dotado de significação conjunta, no aqui-e-agora do encontro.

Assim, quando um narrador conta uma história a um ouvidor, o que acontece é um encontro entre fala e escuta de coisas que, em ambos, mobilizam afetos ².

Começando pelas crianças. Quando pensamos em medo associado aos contos, frequentemente pensamos em histórias de terror, tantas e tantas vezes pedidas. Mas as crianças, quando pedem histórias de terror, não estão na verdade à espera de aterrorizarem-se. Estão a solicitar a vivência acompanhada do medo.